Si Luwalhati at si Blangelina

"Aba, mukhang naiimbyerna na si Mother!"

"Oo nga, kitang-kita na sa kulubot niyang fez at tila malalaglag na ang kanyang baba sa kakaisip kung paano tayo makakalamang kay Blangelina."

Walang magawa ang dalawang alipores ni Luwalhati kundi masdan ang kanilang amo at magbuntung hininga na lamang. Sa loob ng kanilang madilim at mainit na kweba, awa ang kanilang nararamdaman para sa kanilang amo.

Galing sa iisang angkan sina Luwalhati at Blangelina. Bagama't iisa rin ang kanilang layunin na sugpuin ang pwersa ni Among Bene na siyang Pangkalahatang Bantay ng lupain ng Sapin-sapin, mahigpit ang kanilang kumpetisyon. Kailangang mapasa-kanila ang pagmamay-ari at kapangyarihan ng lupaing ito upang maging ganap ang kanilang pagka panginoon.

Subalit isa lang sa kanilang dalawa ang dapat lumuklok sa trono at maging panginoon ng lahat.

May kani-kaniya silang lakas na pilit nilang pinananaig laban sa isa't-isa. Gayon din naman mayroon din angking kahinaan ang bawat isa. Pilit at lihim nilang tinutuklas ito upang magamit din laban sa isat-isa.

Sa ngayon, tila patas ang dalawa - walang nakakalamang, wala rin namang dehado ika nga. Gayon pa man, nagbabalak ang bawat isa ng isang paraang magbibigay ng kalamangan sa susunod na pagtutunggali.

"Mam, alam ko na ang dapat mong gawin!" Bulalas ng alipores ni Luwalhati. "If you can't beat them, join them."

"Teka, wag mo nga akong pangunahan, hayaan mo akong mag-isip. Leche ka." Sagot ni Luwalhati na halatang galit sa alipores. Nag-isip siya sandali at maya-maya pa'y nagsalita, "Aha, alam ko na, sasabihin ko kay Blangelina na magkampihan na lang kami at haraping sabay ang aming kalaban. Tama, yang ang aking gagawin!" Sabay LOL.

Nagulat ang ikalawang alipores sa tinuran ng amo. "Mam, IMHO, tama ka at hwag na hwag kang makikinig kailanman sa sinasabi ng aking katoto rito."

"Shhh. Hwag na kayong magtalo. Halikayo at puntahan natin si Blangelina. Kakausapin ko siya ngayon din." Pag-aaya ng amo sa mga alipores.

Samantala, nang mga sandaling iyon, nagkakatipon sina Blangelina at ang kanyang mga kampon sa paligid ng isang kumukulong talyase ng mainit at maitim na langis sa loob ng sariling kweba. Nakikita nila roon ang bahagi ng kweba ni Luwalhati kung saan nag-uusap ang mga iyon. May nailagay pala ang kanyang kampon na isang spy camera kaya't maliwanang niyang nakikita at naririnig ang pinag-uusapan ng katunggali.

"Hmmm....tila may binabalak na hindi ko gusto si Luwalhati. Mga bata, humanda kayo sa kanilang pagdating. Kunyari ay hindi natin alam. Papapasukin natin sila dito sa ating kweba at kung may gawin silang masama laban sa atin, titirahin natin silang lahat. Humanda kayo!" Utos niya sa lahat. Iniutos din niya sa gwardya ng kweba na kilatising mabuti ang mga darating at papasukin kung walang dalang sandata.

Nakarating sina Luwalhati sa kweba ni Blangelina. At matapos silang inspeksuynin ng gwardia ay mabilis naman silang nakapasok. Alerto ang mga kampon ni Blangelina sa bawat kilos ng mga bisita. Bagama't iisa silang lahi, hindi madali para sa kanila, o para sa angkan nila Luwalhati, ang pagtiwalaan ang kapwa dahil na rin sa likas nilang mapanlinlang na ugali.

Nakapasok ang grupo ni Luwalhati sa silid ni Blangelina. Hindi na siya nagpaligoy-ligoy pa at ipinaliwanag ang kanyang plano. Matapos ang ilang sandali ng pag-iisip, sumangayon din ang kanyang kausap.

Kinabukasan, sisimulan nila ang nabuong plano.

May karugtong...

Ang Tanghalian ni Mang Juan

Naka-upo na si Mang Juan sa kanyang kinaugliang puwesto sa kanyang paboritong pondahan sa kanto ng Kalye Maca at eskinita Arro. Karaniwan na siyang umuupo doon simula alas onse y media ng tanghali araw araw at o-order ng kanyang pananghalian. Matagal na niyang ginagawa ito mula ng iwanan na siya ng kanyang asawa. Wala namang makatukoy kung kailan ito nangyari. Basta ayon sa kwento ng matanda, umalis na lang ng walang paalam ang kanyang asawa. At sa edad nyang animnaputdalawa, at dahil siya'y pensiyonado naman, pinili na rin niyang mabuhay ng mag-isa at hwag nang habulin pa ang kanyang dating asawa. May kanya-kanya namang buhay na rin ang dalawa nilang anak kaya hindi na siya nakaramdam ika nga na guilty siya o kung ano man.

Sa pagkaka-alam ng marami, sa sariling bahay siya nag-aalmusal ng tig-dadalawang pisong pandesal at kape. Gayun din naman sa hapunan, lamang ay walang nakaka-alam kung ano ang madalas niyang kainin.

Maganang kumain si Mang Juan. Maayos ang kanyang pangangatawan at hindi sakitin kaya naman wala siyang pinipili o inaayawang ulam - baboy, baka, manok, gulay, isda - lahat kinakain niya basta gusto niya ang pagkakaluto.

Ang kaibahan nga lang, mapili siya sa kanin - hindi pwede sa kanya ang bigas ng NFA, dapat commercial rice, yun bang dinorado, sinandomeng at iba pa, ang kanyang kakainin o hindi na siya kakain.

Nang malaman ko ito, aba sabi ko, napaka-sosyal naman pala talaga nitong si Mang Juan. Akalain mong namimili pa ng uri ng bigas na kinakain! At pinagbibigyan naman siya nitong may ari ng pondahan. Nagsasaing si Aling Ason ng dinorado para sa kanya, mas mahal nga lang naman siempre. Hindi lang naman para kay Mang Juan ito. Ipinagbibili rin ni Aling Ason ang kanin sa sinumang nais kumain ng masarap na kanin.

Hanggang sa pumutok na nga ang mga balitang nagkaka-ubusan na daw ng murang bigas. May nagtatago nito at umaasang tataas pa ang presyo. May naghahalo ng mura sa mahal at siempre ibinebenta sa mas mahal na halaga.

Maraming nabahala.

Mayroon ding nagtataka kung bakit biglang-bigla e naiba yata ang pinag-uusapan ng mga tao sa lansangan at sa mga peryodiko. Natabunan ng balita tungkol sa bigas ang mga usapan tungkol sa iskandalong kinasasangkutan ng mga opisyal ng gobyerno at iba pang pribadong tao.

May iba pa ngang scam na tuluyan nang nakalimutan, tulad noong sa bomba para sa patubig sa isang probinsiya na hindi naman natanggap ng mga magsasaka pero pinababayaran sa kanila ang umano'y inutang nilang bomba. O kaya e yung kinasasangkutan naman daw ng mga biik, kung saan pinapirma yung mga tao na may natanggap kunwari na biik subalit wala naman.

Nang tanghali ngang iyon sa pondahan, narinig ko si Mang Juan na nagbibida sa kanyang mga kasalo, habang ngumunguya ng inihaw na liempo at ng paborito nyang kanin. Nandoon ako dahil nasa probinsya naman ang aking mag-iina at nagbabakasyon kaya't nagpasya akong doon na lang kumain pansamantala ng ilang araw. Mas matipid kasi kesa kung bibili pa ako sa palengke at magluluto ng para sa isang tao lamang.

Sabi niya, "Tila wala na yatang mabuting balitang mababasa o maririnig sa radyo a. Lahat na yata e puro mga pabigat sa balikat ng mga mamamayan. Pero buti na lang, hindi ako apektado nitong kakulangan ng bigas ng NFA. Hindi naman ako kumakain noon kaya OK lang sa akin." Sabay tawa ng konti, tawang tila may bahid ng pangungutya at paghamon sa mga nakikinig sa kanya.

Sumabat na nga ako sa usapan ng mga matatanda. "Mang Juan," sabi ko sa kanya, "bilib naman ako sa inyo. Talagang hindi kayo kakain ng mumurahing kanin ano, kahit na nga umabot pa sa singkwenta pesos isang kilo ng paborito nyong bigas!"

"Ganun na nga. Hindi kasi ako sanay kumain ng ibang klase e. Parang hindi ko malulon." Sagot ng matanda.

"E kung maubos at walang ng ibinebentang commercial rice, e di magugutom kayo!" sabay ngisi ko sa kanya.

"Hindi naman, dahil puro ulam na lang ang sasabakan ko!" sagot niya na sinundan ng halahak, na sinabayan din ng iba pang kumakain doon.

Nang gabing iyon, pinaglamayan si Mang Juan dahil nabulunan habang naghahapunang mag-isa sa kanyang bahay.

(Ang larawan sa itaas ay galing kay Eli.)

Ang Pipi

"Aghhh...hmppp...arhhh...ahhh...ikhhh...shhh!!! "Naintindihan mo ba ako? Nakuha mo ba kung ano ang gusto kong sabihin? Nakikita mo ba sa iyong imahinasyon kung ano ang ideang gusto kong iparating sa iyo? "A hindi siguro. Pero sa kabila ng mga para sa iyo'y ungol at ingay ay mga damdamin at kaisipang nakakulong sa aking kalooban. "

Kung ang isang tao'y ipinanganak na bulag, wala siyang ideya kung ano ang itsura ng mga bagay bagay sa kanyang kapaligiran. Sa simula't simula ay hindi nya mabibigyan ng kahulugan ang pisikal na anyo ng kahit ano. Ngunit para sa isang pipi, kahit na nga siya ipinanganak na sa ganoong kalagayan, ay may nabubuo pa rin ideya sa kanyang kaisipan, nakukuha pa rin niyang ikonekta ang isang ideya sa isang kongkreto o abstraktong bagay. Ang problema nga lang, hindi siya makapagbigkas ng mga salita upang maipa-abot ito sa iba at siya ay maintindihan at maunawaan ng mga nakikinig sa kanya.

(Oo, may mga makabagong teknolohiyang magbibigay sa kanya ng boses, subalit hindi ito ang sentro ng aking sulatin sa kasalukuyan.)

Kulang man siya sa isang napakahalagang sentido e buo pa rin ang kanyang kamalayan sa mga nangyayari sa kanyang kapaligiran dahil may iba pang sentido na nagbibigay ng impormasyon sa kanyang katalinuhan.

Ngunit sabi nga ni Ka Freddie sa kanyang awit, hindi makuhang uwawit ng isang pipi dahil ito'y wala ng silbi: walang pumapansin sa kanyang mga ungol at ingay na nililikha. Walang kabuluhan para sa isang normal na tao ang mga ungol at ingay na ito dahil hindi siya nagbibigay ng panahon upang tunay na makaintindi.

Sa kasalukuyan, hindi na siguro magiging sorpresa kahit kanino kung sabihin ko mang naparaming "pipi" sa ating lipunan: simula sa isang saksi daw na ayaw nang magpahayag pa maliban daw sa kanyang nasabi na, hanggang doon sa mga diretsahang kakontsaba sa mga scam na ayaw magsalita dahil sila mismo ang huhukay sa kanilang libingan kung ibubuka nila ang kanilang bibig.

Hindi kapansanan sa isip ang pigiging bingi subalit may mga taong tila ikinakapit ito sa kakulangan ng tamang kaisipan. Para sa kanila, pilit nilang pinapalabas na kung pipi ka, hindi ka na makakapag-isip ng anupaman para sa iyong kapakanan. At ito nga ang inaasahan ng mga taong nagkukubli sa mantel ng politikong kanilang sinusundan. Inaakala nila na dahil may mga piping saksi na hindi sila ipagkakanulo e ligtas sila sa pag-uusig ng kasaysayan.

Sa kalikasan naman, matagal ng naging pipi ang kapaligiran, ngunit tila unti-unti na niyang natatagpuan ang kanyang boses laban sa mga abuso ng ilang taong mapagsamantala. Ang pagbabago sa temperatura ng kapaligiran ay boses ng kalikasang nagsasabi na tigilan o bawasan man lang ang paggamit natin ng mga panggatong na langis dahil ito'y nag-aambag sa tuluyang pagkasira ng mga elementong nagpoprotekta sa ating mundo.

Ang hindi maintindihang pag-ulan sa tag-init o kakulangan ng ulan sa tag-ulan ay badya rin ng masidhing pangungusap ng kalikasan na umisip tayo ng iba pang paraan upang masustentuhan ang katakawan natin sa kuryente at gasolina.

Maraming masasabi sa atin ang isang pipi: hindi lang ang kanilang ungol at ingay ang dapat nating bigyan ng pansin. Ang piping saksi, kung siya man ay hindi makapagsalita dahil sa takot sa pagbabanta sa kanyang buhay, ang piping politiko, kung siya man ay napipi dahil nabusalan ng salapi ang kanyang bibig, ang piping mamayan, kung siya man ay pipi dahil sa kakulangan ng porum kung saan siya maaring magsalita, ang piping kalikasan, kung siya man ay pipi dahil walang gustong umako ng responsabilidad para sa kanya - ang lahat ng mga ito'y makakatagpo lamang ng boses sa pamamagitan natin mismo.

Kung hindi sa pamamagitan natin, kanino?

Ang Eskandalo ng Isang Pinay sa Tabing Ilog

Kilala si Nena bilang isang prostituta - isang puta na nagbebenta ng sarili upang mabuhay, hindi nga lang marangal ngunit busog naman ang tiyan at may konti pang sobra na pambili ng kung ano mang kailangan.

Sa isang pananaw, nakaka-awa si Nena dahil napipilitan siyang gawin ang isang bagay na ayaw niyang gawin. Labag man sa kanyang kalooban, hinahayaan niyang gawin ng kung sinong hayok na lalake ang nais nitong gawin sa kanya. Nagpaparaya na lamang siya upang hindi masaktan at hindi gulpihin ng kanyang bugaw kung siya man ay magrereklamo. Alipin si Nena ng situasyon at lugar kung saan siya namumuhay. Hindi man nakaposas at wala mang rehas sa kanyang paligid, hindi siya makatakas, hindi maka-alpas dahil wala naman siyang patutunguhang makakatulong na siya ay magbagong landas.

Ito nga ang buhay ng isang prostituta - isang taong ginagamit ang katawan para sa isang layuning hindi angkop sa kanyang dignidad bilang nilalang. Ito ang katotohanan. Gayunpaman, sa kabila ng lahat, naaawa ang lipunan sa ganitong paraan ng pamumuhay.

Subalit may mga putang hindi dapat kaawaan.

May mga putang alam at gustong gusto pang gamitin ang sarili sa paraang nagpapababa sa kanilang dignidad.

May mga prostitutang ganito na hindi alintana at binabalewala ang pagkasunog ng kanilang kaluluwa sa impyerno dahil sagad sa sarap ang kanilang nararamdaman sa gitna ng tila walang katapusang kapangyarihan.

Hinayaan man ng lipunan na lumawig pa ang eksistensya ng ganitong uri ng puta, hindi nangangahulugang sumasang-ayon ito sa ganitong uri ng buhay. Mahirap sukatin ang kapangyarihang ng prostitutang ito dahil maraming nahuhumaling sa kanya. At kapag pina-andar na niya ang alindog ng salapi, lalo pang nagiging parang asong ulol ang nakapaligid sa kanya, handang lapain ang sinumang umaasta laban sa prostituta. Lahat ay nagiging kalaban, kahit na ikaw man ay kanyang naging kakampi noong araw.

Oo, sawing palad si Nena dahil sa masamang sinapit ng kanyang buhay. Biktima siya ng isang mapaglarong tadhana. Mahina siya upang gumawa ng makabubuti para sa sarili.

Sa kabilang dako nama'y walang habas sa kanyang patapong buhay yung isang uri ng prostituta. May lakas siya, ano pa't may kapangyarihan siyang palawigin ang buhay ng isang kondenado, o putulin ngayon din ang hininga ng sinumang kokontra sa kanya, basta't iutos niya lamang.

May pagkakataon ang lahat na maging kapakipakinabang sa lipunan. Ano ba ang pakinabang natin kay Nena? Kung tutuusin ay wala, subalit sa kabuuan ng mga plano ng Maykapal, nandyan siya upang maging salamin ng isang lipunang nabubuhay sa gitna ng talamak na kadiliman ng kaisipan at kaugalian. Ang mga karanasan ni Nena ay karanasan ng lipunang pinagsamantalahan, niyurak ang dangal at patuloy na tinatapakan.

E paano naman yung isang uri ng puta, may pakinabang din ba siya? Ang isang prostituta'y may silbi sa sinumang naghahangad ng ligayang dulot ng laman. Sila at sila lamang ang nakikinabang sa ganitong situasyon. Maliit na mundo ang kanilang ginagalawan subalit tila may impluwensiya sila sa lahat ng takbo sa lipunan.

Sa pagitan ng dalawang uri ng putang tulad nila, sino ang iyong tatangkilikin?

Sagad na tayo sa tinatawag na "Pinay Scandal". Ang eskandalong dulot ng puta sa tabing ilog na yata ang pinakamatindi...

Isang Oras Para sa Mundo

Alas 8 ng gabi sa Marso 29, 2008
Patayin lahat ang inyong ilaw

at makikita mo na may magagawa kang mabuti
laban sa global warming


Makilahok - I-rehistro ang inyong detalye ngayon

60
Horas para sa Mundo

Bulag, Pipi at Bingi

Nais ko namang simulan ngayon ang isang serye ng mga sulatin base sa isang awiting ng magiting na si Ka Freddie Aguilar. Hindi man ako maituturing na isang dakilang tagahanga niya e masasabi ko namang isa siyang inspirasyon sa nakararaming kabataan, kundi man sa kasalukuyan ay noong mga nakaraang dekada kung saan ako kabilang.

Narito ang mga letra:

Sa bawat yugto ng buhay, may wasto at may mali Sa bawat nilalang ay may bulag, may pipi at may bingi



Madilim ang 'yong paligid, hating-gabing walang hanggan
Anyo at kulay ng mundo sa 'yo'y pinagkaitan
H'wag mabahala, kaibigan, isinilang ka mang ganyan
Isang bulag sa kamunduhan, ligtas ka sa kasalanan

CHORUS
'Di nalalayo sa 'yo ang tunay na mundo
Marami sa ami'y nabubuhay nang tulad mo
'Di makita, 'di madinig, minsa'y nauutal
Patungo sa hinahangad na buhay na banal

Ibigin mo mang umawit, hindi mo makuhang gawin
Sigaw ng puso't damdamin wala sa 'yong pumapansin
Sampung daliri, kaibigan, d'yan ka nila pakikinggan
Pipi ka man nang isinilang, dakila ka sa sinuman

[Repeat CHORUS]

AD LIB

Ano sa 'yo ang musika, sa 'yo ba'y mahalaga
Matahimik mong paligid, awitan ay 'di madinig
Mapalad ka, o kaibigan, napakaingay ng mundo
Sa isang binging katulad mo, walang daing, walang gulo

[Repeat CHORUS]

'Di makita, 'di madinig, minsa'y nauutal
Patungo sa hinahangad na buhay na banal

At tulad ng naunang ginawa ko sa awitin ng Asin, pipili ako ng mga saknong mula sa awit na siyang magiging tema ng sulatin.

Bulag

Para sa isang inisinilang na may paningin, sadyang napakahalaga nito at kung ito'y mawawala, tiyak na guguho ang kanyang mundo. Ayon nga sa isa kong kakilala, mas gugustuhin pa niyang mamatay kaysa magpatuloy mabuhay na bulag. Mahirap mabuhay sa kadiliman, sa anumang sentido ng pangungusap.

Subalit sa kasamaang palad para sa ating lipunan, kung may nagtutulugtulugan na mahirap gisingin, mayroon din namang nagbubulag-bulagan na imposible ring makakita kahit na nakabulagta na sa kanyang harapan ang isang pangyayari.

At ito ay isa na nga sa kapansanan ng ating lipunan. Nasa kadiliman na nga tayo e marami pang nagbubulagbulagan. Ngunit kung sa awit ni Ka Freddie, ang bulag ay ligtas sa kasalanan, ang mga nagbubulagbulagan sa atin ay punong-puno nito. Pilit nilang binubura ang tunay na anyo at kulay ng mga pangyayari upang umayon sa kanilang bersyon ng katotohanan.

Tila literal na hatinggabing walang hanggan ang takbo ng ating buhay sa gitna ng mga korupsyon, kasinungalingan, pandaraya, pag-angkin at pagpapalawig ng kapangyarihan - lahat ng ito'y iisa ang tinutukoy - huwad na karapatang mamuno.

Mapalad ang tunay na bulag sa mundo ni Ka Freddie dahil hindi niya nakikita ang mga nabanggit, subalit gayunpaman, biktima pa rin sila ng huwad na pinunong pilit na nagsisiksik sa bahay ng mga lakan.

Hindi man sila maaaring tumestigo ayon sa kanilang nakita e maaari pa rin silang magpatunay na maraming baluktot sa tinatahak nilang buhay dulot ng iba pang kapansanan ng lipunan. May natatangi silang karanasan na nagtuturo sa ating lahat na sa kabila ng kanilang kalagayan e kaya pa rin nilang tumawid sa kalsada kahit hindi nakikita ang mga sasakyang pwedeng kumitil sa kanya sa isang iglap lang. Kailangan nilang magtiwala sa kanilang kakayahang ito at gayun sa mga iba pang taong nakapaligid sa kanila. Subalit kung nga mga taong ito'y hindi mapagkakatiwalaan, paano na sila?

Mahalagang makakita ng tunay ang isang testigo. Walang puwang dito ang nagbubulag-bulagan na hinayaan ang ibang maykapangyarihan na burahin ang anyo at kulay ng mundo.

Ang Nawawalang Pitaka

Nakabalik na si Rey sa kanilang bahay ng napansin niyang nawawala ang kanyang pitaka.

Hindi niya maalala kung saan o kailan maaari ito nawala. Pilit man niyang balik-balikan sa kanyang isip ang mga lugar na kanyang pinuntahan simula ng matapos siyang kumain at magbayad sa restawran kung saan siya kumain ng tanghalian ay wala siyang maalala na may naramdaman siyang dumukot nito sa kanyang bulsa o kaya nama'y nahulog ito.

Tila baga basta na lang ito naglaho sa di malamang kadahilanan.

Gayon pa man, sigurado siya na isa lang sa dalawa: ang nadukutan siya o nahulog nga ang kanyang pitaka. Hindi nga lang niya alam kung kailan at saan ito nangyari.

"Malaking halaga pa naman ang naka-ipit sa loob ng pitakang iyon" ang may panghihinayang na nasambit ni Rey sa kanyang sarili. Bagong sweldo kasi siya at iyon pa nga ang dahilang kung bakit nagka lakas loob siyang kumain sa restawran. May pambayad siya at may kasama pang tip na sampung piso sa waiter.

Ngunit ngayon, wala na siyang maiaabot sa kanyang Ina para panggastos sa loob ng dalawang linggo. Wala na rin siyang pambili ng mp3 player na nais sana niyang iregalo sa sarili. Wala na rin siyang maipagmamalaki sa kanyang girlfriend na sana'y idedate niya at yayayaing magpakasal na sa lalong madaling panahon.

Sayang na sayang ang pagkakataon dahil sa nawalang pitaka. Nawala ang inaasahang pag-asenso kahit man lang itong linggong darating.

Ang hindi alam ni Rey ay nadukutan nga siya.

Sa bus na kanyang sinakyan mula Mendiola papuntang Cubao ito nangyari. Malinis ang trabaho ng mandurukot, palibhasa'y sanay na sanay na, ano pa ngat ilang taon na niya ito ginagawa, sa katunayan nga e noon pang 2001, at hindi pa siya nakukulong kahit kailan. Ilang beses na siyang nabistong may ginagawang kalokohan pero dahil sa dulas ng kanyang kilos at galing sa bokada e naililigtas niya ang kanyang sarili. Alam na alam din niya kung sino ang dapat suhulan, kaya nga't kahit ilang beses na siya nahuli at may testigo pa e hindi siya nakukulong.

Galing talaga ng mandurukot na ito.

At ngayon ngang hawak hawak na niya ang pitaka ni Rey, lalo pa siyang naging hambog dahil sa laki ng halagang kanyang nadambong. Marami siyang binabalak gawin para bukas. Yayayain niya ang kanyang may sakit sa pusong asawa na mamili sa Quiapo pagkatapos magsimba. At kakain sila sa Ongpin ng mami at siopao. Aba kayang kaya niyang gumastos ngayon dahil malaking halaga nga ang kanyang nadukot. Tila nasa gloria ang kanyang pakiramdam.

Mahimbing ang kanyang pagtulog ng gabing iyon.

Sa kabilang dako naman, hindi makatulog si Rey dahil pinoproblema niya kung saan niya kukunin ang pangtustos sa kanilang pangangailangan. Paikot-ikot siya sa kanyang tinutulugang banig na nakalatag sa sahig. Malamok at mainit, ngunit wala siyang magawa dahil wala naman silang bentilador man lang.

Bukas, mangungutang na naman siya.

Lahat ng Bagay na Narito sa Lupa

Ipikit mo ang mga mata mo sa loob ng tatlumpung segundo.

Madilim di ba? Wala kang nakikita.

Ngayon, isipin mong isang hating gabi ay pumapasok ka sa isang silid na saradong sarado ang lahat ng mga bintana, patay ang ilaw at paglampas mo ng pinto ay bigla itong sumara sa likod mo. Tapos...

Takot ka ba sa dilim? Malaki ka na, hindi ka na nga siguro takot. Hindi ka na madedenggoy sa sinasabi ng iba na may multo, tikbalang, aswang o kung ano pang lamang lupa na nababalutan ng misteryo at hiwaga.

Alam mong sa kabila ng dilim e nandoon pa rin ang mga pamilyar na bagay sa paligid mo.

Alam mo rin na sa sandaling ibukas mo ang iyong mga mata ay makikita mong muli ang computer sa harap iyong harap, ang pinto sa banda roon, ang mesa sa kabilang dako ng silid...nandoon pa rin silang lahat. Nasanay ka na at hindi mo pinagdududahan na ang kapaligiran mo ay isang katotohanang hindi mawawala...nahahawakan, naaamoy, naririnig, nakikita, nalalasahan...Panatag ang iyong kalooban na mananatili sila roon, habang buhay.

Ngunit para sa mga batang may murang isipan, ang kadiliman ay isang lugar na dapat katakutan.

Para sa kanila, itinatago ng kadiliman ang mga kaaway at doon sila nagliliwaliw at nagpaplano kung paano susugpuin ang kanilang katunggali.

Natatakot sila sa dilim dahil hindi nila alam kung anong uri ng mga nilalang ang nagkukubli doon. Napakadali nilang matakot dahil hindi sila sanay na makatagpo ng hindi pamilyar na bagay at pangyayari. Sa mapaglaro nilang isipan, ang isang kumot na puti ay nagiging multong nais silang silain at saktan...ang malaking cabinet ay nagmimistulang isang kuta na punong puno ng mga aswang at tikbalang na handang kumain sa kanila...ang isang imahen na yari sa bato ay gumagalaw at nagiging totoo at nagbabalak na dalhin sila sa isang kahariang malayo't mahirap abutin...

Ngunit ang totoo, mabuti para sa mga bata ang matakot dahil ito ang siyang nakatutulong na maka-iwas sila sa kapahamakan. Delikado para sa kanila ang pumasok sa isang madilim na silid dahil maaari silang maaksidente ng isang bagay na hindi nila nakikita. Ang kanilang pagkatakot ang pipigil sa kanila upang suungin ang madilim na lugar.

Subalit tunay namang tayo ay nabubuhay ngayon sa panahon ng kadiliman...at sa kasawiang palad, walang natatakot sa maaaring kahinatnan nito.

Nasusuong tayo ngayon sa gitna ng mga pangyayaring nagtutulak sa atin sa lalo pang mas madilim na kinabukasan. Pero tila tayo mga maamong tupang dinadala sa katayan.

Ang kalikasan man ay tila patungo na rin sa ganitong kapalaran. Di ba't kung titingnan natin ang kalangitan na umiibabaw sa ating mga syudad, makikita natin ang isang maitim na usok na nakabitin sa gitna nito. Hindi ito tulad ng maitim na ulap na nagdadala ng ulan; ito'y isang maitim na bagay na binubuo ng maruruming elemento na nakakalason sa lahat ng buhay na nilalang. At habang dumadaan ang mga araw, lalong dumadami at lumalaki ang nasasakupan ng maitim na ulap na ito - hanggang sa isang araw, magigising na lang tayong hindi na natin makita ang liwanag ng araw dahil hindi na maalis alis ang kadilimang ito.

Sa may pananampalataya, iisa lamang ang pinagmulan ng lahat ng bagay na narito sa lupa. Subalit ang tanong, kahit na nga ng isang taong buong buo ang pananampalataya, e pati ba ang mga masasamang bagay ay galing pa rin sa Maykapal? Sagot din naman ng isang may matibay na pananampalata ay hindi. Ang mabubuting bagay ay bunga ng kabutihan ng Diyos, at ang mga masasama'y dulot naman ng mga nilalang na may kasing sama ring balak sa kanyang kapwa.

Sa aking palagay, ang mahalaga'y gumagawa tayo ng tama, nagmamahal sa kapwa at tumutulong na maibsan ang kahirapan ng iba.

Ngayon, kung kabaligtaran naman ang iyong isinasabuhay: gumagawa ka ng mali, namumuhi sa kapwa at nagiging sanhi pa ng kahirapan ng iba, ikaw ay nasa kadiliman at walang puwang sa gitna ng ating lipunan.

Darating Ang Panahon (Sana...)

Isang hinaing na noon pa ini-inda ng mga Pilipino ay ang kawalan ng pagbabago sa ating lipunan.

Dumaan na ang ilang tinawag na "People Power", mga kudeta, mga naunsyaming rebelyon ng iilang paslit, mga maliliit na aklasan sa kalye ng Mendiola, mga iskandalo na kinasangkutan ng mga maliliit at malalaking tao sa gobyerno at marami pang iba. Subalit sa bandang huli, bumalik at namayani pa rin ang dating ugali, at mas lumala pa nga kung tutuusin. Pagkatapos ng panandaliang katahimikan at kunwa'y kaunlaran, ayun at babalik din ang kinagisnang pangungurakot, pagkakamal ng yaman ng bayan, pagwawalang bahala sa kapakanan ng nakararami, huwag na nating banggitin ang mga mahihirap.

Isa sa mga bagay na nagpapanatili ng aking katinuan sa mundong ito ay ang pakakaroon ng pag-asa. Pag-asang mababago ang lahat tungo sa mas mabuti at mas maunlad na lipunan. Kung mawawala sa akin ang pag-asang ito, marahil kasunod na nito ang ang aking pagyao. Sino ang magnanais mabuhay sa gitna ng lipunang puno ng kanser ng pagiging makasarili at walang pakundangan sa dignidad ng kapwa tao? Nakakawalang ganang magpatuloy magsikap kung alam mong sa bandang huli, ang mga taong walang kunsiyensya ang mamumuno at magpapatakbo ng bayan.

Ayon nga sa sinabi ng isang testigo sa isang scam na kasangkot ang ilang matataas na opisyal ng gobyerno, mas mabuti pa daw sila at pagkatapos ng hearing ay babalik sa kanilang mga mararangyang bahay, kapiling ang sariling pamilya, komportable at maayos, busog at nakakatulog ng mahimbing, samantalang siya, maiiwan doon kung saan ginagawa ang hearing, mahihiga at matutulog sa sopa at malayo sa kanyang mga mahal sa buhay. Nasaan ang sinasabing hustisya sa ganitong pangyayari!

Lumiit bigla ang mundong ginagalawan ng testigong ito. Ano pa't nandyan ang banta sa kanyang buhay na kahit saan siya gumawi ay lilingon-lingon siya at baka nasa tabi na niya ang nilalang na inatasang kumitil sa kanyang buhay. Sino ang matatahimik sa ganoong situasyon. Habang ang nagbanta sa kanya'y libreng gumala at magliwaliw kung saan man nila gusto, ayun siya at nakakulong sa isang lugar na wala mang pisikal na rehas ay may mas matindi pang balakid na hindi nakikita sa kanyang kalayaan. Hindi man nga nakikita ay tunay namang nararamdaman ang pagsakal sa kanyang kalooban.

At tulad rin niya, ang ating kalikasan ay nakakaranas na din ng pagliit ng espasyo kung saan may ligtas at malinis na hangin. Pakonti ng pakonti ang mga napagkukunan ng mga panggatong para sa ating mga sasakyang gumagamit ng langis. Umiikli ang panahong nailalaan ng kalikasan para maka rekober siya mula sa mapaminsalang usad ng teknolohiya.

Ang pagbabago ng klima ay isang natatanging sintomas lamang ng mas marami pang hindi tama sa mga nangyayari sa mundo. Sasabihin kong nanginginig ang tuhod ng Kalikasan ngayong naka-amba sa kanya ang di iilang sandata ng pangmalawakang pagdurog sa kanyang kagandahan. Hindi na rin siya mapakali dahil anumang oras ay maaaring salakayin siya ng mga taong hayok sa salaping kinikita mula sa pagpuputa ng mga tiwaling kagawad na nagbebenta ng mga ilegal na produkto mula pa rin sa kanya.

Ito nga ang nakikita kong magkatulad sa takbo ng buhay ng testigo at kalikasan: ang presensya ng bantang napakahirap tukuying kung saan tunay na nanggagaling. Alam ng lahat, bagkus palihim at mahirap sabihin sa harap ng marami, ang patutunguhan ng lahat ng ito. Makakawala ang may sala at aalipustahin ang ika nga'y nagbisto ng kanilang kabuktutan. Pagkatapos ng lahat ng mga pahayag, matapos suriin at busisiin ang bawat anggulo ng mga pangyayari, magpapatuloy pa rin ang mga pasimuno sa kanilang gawain dahil hindi naman sila maaalis sa pwesto at kung minamalas-malas pa nga, mas malakas at mas mapangahas pa kaysa dati.

Darating pa nga ba ang panahon na makakakita tayo ng tunay na pagbabago?

Hindi nga kaya mauwi sa wala ang lahat ng mga pagsisikap na ginagawa natin ngayon?

Sa palagay ko, darating pa rin iyon, ngunit maaaring huli na para sa nakararami sa atin ngayong siglong ito.

Subalit gayon pa man, kung ngayon pa lang ay sisimulan na nating itanim sa isip ng aking mga anak at kabataan ang kanilang responsibilidad para sa kalikasan ay maaaring dumating nga ang panahong maibalik ito sa isang dalisay na kalagayan. At para sa lipunang ating ginagalawan naman, ewan ko kung anong salita ang babagay upang mahikayat natin ang atin ding mga anak na maging mas mabuting mamamayan ng ating bansa.

Paano kaya natin sila maaakay sa landas ng pagiging testigo para sa kabutihan at hindi maging alagad ng mga mapagpanggap na tagapagligtas daw ng ating lipunan. Kailangan natin ang mas marami pang mga saksi upang maitaboy ang tunay na kaaway ng sambayanan.

Susunod: Lahat ng Bagay na Narito sa Lupa

Bakit ‘Di Natin Pag-isipan ang Nangyayari sa Ating Kapaligiran

Ang pakikipagtunggalian daw, sinasabi nila, ay may tatlong bersyon: ang una ay ayon sa nagsasaad ng istorya, ang pangalawa'y bersyon ng katunggali, at ang ikatlo, ang katotohanan.

May mga pangyayaring likas na bistado ang ebidensya, lalo na kung may mapagkakatiwalaang saksi na magpapatunay sa mga nangyari: ang taong may hawak ng patalim sa harap ng isang taong nag-aagaw buhay dahil sa sugat na dulot ng patalim; ang taong may hawak ng umuusok na baril sa harap ng isang taong nakabulagta at sabog ang mukha dahil sa tama ng bala. Sa mga ganitong kaso, marahil sapat na mismo ang sandatang ginamit na may fingerprint ng salarin, at ang testimonya ng saksi, upang makondena ang may sala.

Sa kabilang dako, may mga pangyayaring napakahirap tukuyin ang tunay na may sala, lalo na kung walang saksi, at kung may saksi man, ay iba-iba ang kanilang mga testimonyang sinumpaan. Bagamat iisa ang kanilang nakitang nangyari, iba-iba ang kanilang reaksyon at tugon dito. Positibo man o negatibo para sa may sala o biktima, mahirap pagtiwalaan o limiing mabuti kung sino ang nagsasabi ng totoo.

Ano Ang Katotohanan?

Kung may kanya-kanya tayong bersyon ng isang pangyayari, mahirap ngang tukuyin kung ano ang tunay na pagkakasunod-sunod ng mga eksena. Kung baga sa pelikula, kung masama ang editing, mahirap intindihin ang takbo ng mga pangyayari. Subalit di tulad sa pelikula na maaari mong i-rewind, sa tunay na buhay, iisa lang ang pagkakataon nating matunghayan ang daloy ng kasaysayan; walang rewind, walang take 2 direk, walang teka, teka muna. Kung pumikit ka sa isang sandaling kritikal para sa pag intindi ng pangyayari, wala na ang iyong kamalayan kung saan patungo ang kwento ng buhay.

Saan, kung gayon nakasalalay ang katotohanan? Sino ang magbibigay ng kahulugan sa terminong ito? Paaano malalaman ni Dela Cruz, Juan kung sino ang paniniwalaan?

Sa mundo ng pulitika kung saan dinadaan ang pag-uusap sa ma-diplomasyang pamamaraan, ang katotohanan ay madaling napaiikot ng sinumang makikinabang sa gawaing ito upang umakma at makatugon sa pangangailangan ng pagkakataon. Sabihin na nating kayang kaya nilang palabasing bilog ang isang kahon na hugis kwadrado o kumbinsihin na pula ang nakita sa halip na berde, o kaya'y bilanging pito ang lima. Nagiging madali ang supilin ang kanilang konsyensya sa ngalan ng pagkakaroon ng poder, pagpapanatili ng sarili sa pwesto, at maging nasa ibabaw, ika nga, ng batas.

O kung hindi man tuwirang pagmamanipula ng katotohanan, nandyan ang pagsira sa pagkatao ng saksi. Madaling gawin ang bagay na ito, lalo na kung may mga taong handa ring magpanipula ng kanilang mga opinyon. Sabihin mong lasenggero, babaero, sugarol ang isang tumatayong saksi at tingnan natin kung paniniwalaan pa ang kanyang mga sasabihin sa hinaharap. Ipakita mong walang pinag-aralan at may record na sa blotter ng pulis ang taong nagsasabi na nakita nya ang isang nakahabla na tila may masamang balak laban sa biktima at pihado kong mapapawalang sala ang nakademanda dahil sa kawalan ng mapagkakatiwalaang saksi, kahit na nga ba alam na ng lahat na totoo ang kanyang sinasabi.

Malaki ang papel ng sariling repustasyon para sa isang gustong maging saksi. At ito rin ang napakadaling sirain upang mapawalang bisa ang kanyang sinasabi.

Pero sa kabila nga ng lahat ng testimonya mula sa pinagbibintangan at nagbibintang, kung saan ang mga ito ay kontra-kontra, nandoon ang katotohanan na nagtatago subalit tuwirang naka tunghay sa ating mga mukha.

Ano ang Kabayaran, Katotohanan?

Nangagailangan ang ating lipunan ng mga saksing nag-iisip kung ano ang tunay na nangyayari sa ating kapaligiran. Bukas ang tawag para sa lahat ng may paninindigan at pananampalataya na may mga tao pa ring handang magsakripisyo upang mapalabas ang katotohanan, kahit na nga pagbantaan ng pisikal na pananakit, kahit na nga nandyan na ang naka-akmang sandata upang simulan ng paunti-unti ang pagsikil sa personal na kalayaang magpahayag, kahit na nga naka-umang ang posibilidad ng buhay sa gitna ng kahihiyan dahil siguradong uungkatin lahat ng kanyang baho sa harap ng lipunan.

Nakakasawa ng nga kung minsan ang marining, mabasa o mapanood sa TV ang mga kabulastugan ng ilang nangungunang personalidad sa ating lupunan. Nakakatuksong hwag na lang tunghayan ang radyo, dyaryo at TV upang maging panatag ang aking kalooban. Aba, nag-aalala na nga ang aking mahal sa buhay dahil baka daw lumala pa ang aking kalagayan sa tuwing makakabalita ako ng mga tunggaliang nabanggit subalit napakahirap iwasan. Apektado ako sa mga bagay na ito subalit dito ko lang ito kayang ipahayag. Nakaka @#$%^!

Sabi nga ng isa pang awit: gusto kong bumait pero 'di ko magawa! Bakit? Ewan ko nga ba pero tutuklasin ko pa ang dahilan. Baka may alam kayong 'di ko alam.

Susunod: Darating ang Panahon...

Ang Mga Batang Ngayon Lang Isinilang

"O sige na bati na tayo ulit. Pahihiramin na kita ng raruan ko."

Narinig ko ito mula sa isang batang babae na may anim na taong gulang habang kinakausap niya ang kanyang kalaro na may ganoon ding edad at kasarian. Nalaman ko na kani-kanina lang pala e nag-away sila at nangakong hinding-hindi na maglalarong magkasama magpakailan man. Pero eto sila ngayon, magkasundo at naglalarong masaya na tila walang nangyaring hinanakitan sa pagitan nila.

Sa aking nasaksihan, namalayan kong napakadali para sa isang bata ang magpatawad at limutin ang anumang kamaliang nagawa sa kanya! Tila hindi niya alintana ang isang hinanakit na dapat sana'y kanyang naramdaman dahil sa pagwawalang bahala ng isang bata. Alalaon baga'y hindi para sa kanya ang magtanim ng galit dahil lamang sa isang pagkakataong nasaktan siya ng kapwa, sinasadya man o hindi.

At sa kamalasan, siyento porsyentong kabaligtaran para sa mga nakatatanda!

Ang pagiging tulad sa isang bata ay noon pa ipinapangaral ng Diyos.

Madaling magtiwala ang sinumang bata dahil para sa kanya, ang mga tao'y naroon upang siya ay tulungan. Hindi niya iniisip ang siya ay maloloko dahil wala sa kanya mismo ang malisya ng panloloko. Ang kanyang pag-asa'y buo na ang kanyang mga pinagtitiwalaan ay hindi mag-aakay sa kanya tungo sa kapahamakan, dahil ang kanyang kamalayan ay malinis at walang intensiyong masama. Sa Ingles, ito yung pagiging "childlike" - nagtitiwala, umaasa, walang malisya, mapag mahal, madaling magpatawad.

Sa kabilang dako, nandyan din ang pagiging "childish", ang pagiging tulad sa isang bata sa maling paraan. Di nga ba may batang makulit, mayroong bugnutin, maikli ang atensiyon at pasensiya sa mga nangyayari sa kanyang kapaligiran lalo na doon sa mga pangyayaring wala siyang kontrol o hindi niya mapamahalaan dahil hindi abot ng kanyang murang kaisipan at pangangatawan. Ito nga ang ipinapangaral sa atin na iwasan.

Kaninong ugali kaya ng isang bata natin maihahambing ang kalikasan?

Bago pa man isinilang ang sinuman sa atin ay nandyan na siya, bahagi ng sanlibutang nilikha ng Diyos. Siya'y mapaglaro: madaling mag-iba ang ihip ng hangin di ba? Tulad ng panahon, may mga pagkakataong tag-araw subalit sa isang kisap mata'y nandiyan ang ulan. O sa mga araw na tag-ulan na dapat ay ni isang patak ng ulan ay wala. May Disyembreng mainit, may Mayo na sa gabi ay maaliwalas ang temperatura. Tila hindi panatag ang takbo ng panahon.

Nitong mga huling araw nga'y nandyan ang usap-usapan tungkol sa pagbabago ng klimang pang daigdigan. Dulot daw ito ng mga basurang itinatapon sa kalikasan. Gumaganti na daw siya dahil sa kawalan ng pagmamalasakit ng tao sa kanyang kapaligiran. Ganyan nga ba ang kalikasan, gumaganti na animo'y isang batang inagawan ng kendi at gustong bumuwelta sa umapi sa kanya? Sa ganitong sentido, masasabi bang "childish" and kalikasan?

Subalit kung ating babalikan ang kasaysayan ng mundo, di nga ba't matutunghayan din natin ang mga pagkakataong naghilom na kusa ang sugat na idinulot natin sa kanya ng walang anumang karagdagan pang kapahamakan para sa atin? Ang pang-aabuso sa yamang dagat sa pamamagitan ng paggamit ng lason o dinamita, ang walang patumangga at malawakang pag hawi ng mga gubat sa mga bulubundukin sa ilang bahagi ng daigdig, ang walang kontrol na paggamit ng mga sasakyang gumagamit ng produktong langis, na ang bawat buga ng tambutso'y maitim at maruming elementong sumasakal sa kanya.

Ilang beses ng nagparaya sa atin ang kalikasan! Matagal na siyang tila isang bata na madaling magpatawad sa mga umapi at umabuso sa kanya.

Ngayon nga'y unti-unti na nating nakikita ang pagbabago ng kanyang pakikitungo sa atin. Tila baga'y nais na niyang bumawi at humanap ng hustisya laban sa ating lahat. Tapos na ang kanyang pagiging mabait na bata. Nagsisimula na ang panahon ng kanyang pagiging makulit, bugnutin, at walang pasensiya.

Sino sa atin ang aakay sa kanya upang muling maging "childlike"?

Susunod: Bakit ‘di natin pag-isipan ang nangyayari sa ating kapaligiran

Mayroon lang akong hinihiling

Sa orihinal na awit ng Asin, sinusundan ang mga kataga ng pamagat ng lathalang ito ng sumusunod:

...
Sa aking pagpanaw, sana ay tag-ulan
Gitara ko ay aking dadalhin
Upang sa ulap na lang tayo magkantahan.

Ang katotohanan ng pagpanaw ng isang nilalang ay naka-amba sa atin sa araw-araw, subalit gayon pa man, ito ay isang pangyayaring nais kong mangyari, maraming maraming taon pa mula ngayon.

Sa isang banda, ang siklo ng buhay ay sadyang dalawa lamang ang puno't dulo: ang ipanganak at pumanaw. At sa pagitan ng dalawang makasaysayang pangyayaring ito ng isang nilalang ay ang mga karanasang magsasabi kung siya ay may prinsipyo, paninindigan, kamalayang buhay at may paki-alam sa kapakanan ng iba, may pinatutunguhang tamang direksyon ayon sa kanyang pananampalataya (pagiging maka Diyos), o kung wala siyang pananampalataya, kahit papaano'y gumagalaw ayon sa tamang asal na angkop sa isang tao.

Sa tinutukoy kong awit, ang kanta-awtor ay umaasang madadala niya ang kanyang gitara: isang instrumentong sumasaliw sa isang boses na nag-iisang kumakatawan sa kanyang panaghoy laban sa paglapastangan sa kalikasan. Masasabi kong isa siyang masining na nilalang, ano pa't nais niyang sa ulap na lang kumanta kasama ng ilan pang mga nilalang na tulad niya'y nagkaroon ng layuning ibahin ang takbo ng mundo tungo sa pagkawasak ng sarili. Sa ulap na nga lang nila magagawa ang kumanta dahil wala ng lupain na matutungan ang kanilang mga paa, o ni walang hanging malinis na makaka suporta sa kanilang mga pakpak (pagkat sa aking imaginasyon sila ay parang mga anghel).

Naalala ko ngayon ang isang awiting pambata tungkol sa ulan. Wala itong kinalaman sa pag salba ng kalikasan ngunit nakatutuwang pag laruin sa imahinasyon kung ano ang kahihinatnan ng eksena kung sakaling maging totoo ito:

"Kung ang ulan ay tsokolate, o kay sarap ng ulan..."

Hindi ko maalala sa kasalukuyan ang iba pang mga letra subalit sapat na ito upang magbigay ito ng kiliti sa aking isipan. Aba, napakasarap naman talaga ng tsokolate! Datapuwat sa aking kalagayan ngayon, ito ay isang pagkain na makapagdudulot ng masamang kalusugan, sapagkat ako ay isang diabetiko. Subalit para sa isang bata, ito na marahil ang katumbas ng langit.

Tsokolate na nga lang sana, imbes na "asidong ulan" (acid rain). Ito ang idinudulot ng malawakang polusyong nangagaling sa mga pagawaang gumagamit ng langis bilang panggatong sa kanilang proseso ng paglika ng produkto. Isang pinanggagalingan din ay ang nakasusulasok na usok mula sa mga sasakyang luma at bulok na ang makinang disel. Ang kanilang ibinubugang polusyon ay sumasama sa hangin at namumuo sa himpapawid. At kapag umulan, ang mga elementong ito ay humahalo naman sa ulan, na siyang nagmimistulang asido na nakakasira sa mga puno at iba pang nasa kalikasan.

Noong bata pa ako, madalas akong maligo sa ulan, sa panahong hindi pa gaano ang kamalayan ng mga tao sa samang idinudulot ng polusyon. Subalit ngayon nga, parang ayaw ko ng paglaruin ang aking mga anak sa ulan, sapagkat nandoon nga ang pangambang baka sila maging biktima ng acid rain at mapasama pa ang kanilang kalusugan.

Tara, mag videoke na lang tayo...

Susunod: Ang mga batang ngayon lang isinilang

Hindi Nga Masama ang Pag-Unlad

Sa kasalukuyan, may isang patalastas na nagpapakita daw na umunlad na nga ang mga Pilipino mula sa kahirapan, at tila baga ang tinutukoy na dahilan ay ang pangkasalukuyang administrasyon. "Oo nararamdaman ko na ang pag-asenso"..."Nakakabili na ako ngayon ng mga kagamitan na hindi ko nabibili noon"..."Nakakapagbigay na ako ng sweldo sa aking ina". Mga patotoo daw na nagpapakita ng pangkalahatang pag-angat ng antas ng buhay dito sa atin.

Hindi ako ekonomista, o isang estadistiko na makapagbibigay ng ilang numero o katunayan upang bigyan ng halaga ang mga bagay na ito. Subalit tanong ko sa aking sarili o sa mga sumasang-ayon sa patalastas na iyon: sino ba ang nagsikap upang makamtan nila ang kasaganaan? Sino ang nagpuyat at nagpagod upang kumita ng salaping pantustos sa kanilang pangangailangan? Sino nga ba ang sumasakay sa mainit at masikip na dyip upang makarating ng nasa oras sa trabaho at hindi mabawasan ang kita dahil nahuli o absent? Yun bang mga pulitikong nakasakay sa kanilang naka aircon na kotse? Yun bang mga opisyal ng gobyernong natutulog sa aircon na kwarto? Yun bang mga maykayang de guardiya pa ang kanilang mga mansyon?

Napakadaling paikutin ng isipan ng mga taong handang yumuko sa mga pambobola ng kung sino man ang makikinabang kung sila ay paniniwalaan!

Umunlad na nga ba ang Pilipinas?

Tinanong kaya nila yung dating nangunguha ng kaning baboy sa amin na nasisante mula sa kanyang trabaho dahil bukod sa matanda na ay bingi pa? Kinuha ba nila ang opinyon ng mga basurerong nakatira sa squatter's area na malapit sa amin? Nakasalamuha ba ng mga gumawa ng patalastas na iyon yung mga nakatira sa kariton na walang ibang matirahan? Sinilip ba nila ang kalagayan sa buhay ng mga isang kahig, isang tukang obrero na kusing ang kinikita dahil kulang sa pinag-aralan?

Anong katwiran kaya ang ibibigay nila upang bigyan ng rason ang kanilang pagpupunyaging umunlad na nga ang bansa?

Asan ang pag-unlad?

Ano ang panukat na gagamitin natin upang masabing may kaunlaran na nga tayo?

Nakasalalay ba sa dami ng teknolohiyang ginagamit sa ngayon? Cellphone? Computer? TV? Naglalakihang mga malls, shopping centers? Paramihan ba ng branch ng mga kainan ng hamburger o pizza? Marahil para sa tulad kon simple at hindi sopistikado ang pag-iisip, ang mga ito nga ay tanda ng pag-unlad. Nung maliit nga ako e wala ang mga ito. Tropical Hut lang ang meron nung elementary ako. At para magkaroon ka nga ng telepono noon e taon kung hindi buwan ang aantayin mo para makapagpakabit dahil PLDT lang ang telco noong araw. Isang branch lang ng SM ang alam kong meron noon, doon sa Cubao sa tapat ng Mercury drug. At hindi pa siya mall noon, isang simpleng tindahan lang talaga ng mga sapatos. College na ng sumikat ang pag gamit ng computer dito sa atin. Linggo o buwan ang lilipas upang makasagap ka ng balita tungkol sa kung ano na ang nangyari sa mga mahal mo sa buhay, sa probinsya man o sa ibayong dagat. Ngayon, instant na kung may cellphone o PC ka.

Marami na ngang pagbabago sa mga bagay-bagay sa mundo natin mula sa nakagisanan ng ilan sa atin. Tunay na may guminhawa ang buhay at mas naging madali ang ilang gawain dahil sa kaunlaran. Ngunit ano kaya ang kapalit nito? Sa bawat pag start ng kotse mo ay may sinusunog itong gatong na nagpapadumi ng hangin. Sa tuwing sisindihan mo ang ilaw sa bahay ay may nakukunsumong kuryente na nagmula sa pagsunog ng langis na hindi na mapapalitan pa. Kung susuriin, halos lahat ng ating galaw ngayon ay nagbubunga ng epekto sa kapaligiran. Saan at kailan tayo titigil upang limiin ang tamang landas na atin dapat tunguhin upang maiwasan ang pag abuso sa Inang Kalikasan?

Kung may mga bagay na nagbago, may ilan ding mga aspetong hindi mabago-bago. At hindi lahat ng mga pagbabago ay nakabubuti sa ating kapaligiran, at hindi rin naman nangangahulugan na ang hindi nagbabago ay sadyang masama. Iba-iba ang ruta ng kalakaran ng buhay at ang ikasasama o ikabubuti nito ay nakasalalay sa ating lahat.

Susunod: Mayroon lang akong hinihiling